De Wet open overheid (Woo) regelt vanaf 1 mei 2022 de toegang tot informatie van publiek belang. Het doel van de Woo is om de overheid en overheidsinformatie transparanter te maken. De wet geldt ook voor informatie van de Raad van State, behalve voor informatie van de Afdeling bestuursrechtspraak.

De Wet open overheid (Woo) die op 1 mei 2022 in werking is getreden, verplicht overheidsorganisaties zo veel mogelijk informatie actief openbaar te maken, “indien dit zonder onevenredige inspanning of kosten redelijkerwijs mogelijk is” (art. 3.1 Woo). Het actief openbaar maken van 17 specifieke informatiecategorieën wordt op termijn verplicht (art. 3.3 Woo). Deze verplichting wordt de komende jaren gefaseerd, per categorie, ingevoerd. Het is nog niet bekend wanneer welke categorie openbaar moet worden. Dit wordt voor elke categorie vastgesteld door middel van een Koninklijk Besluit.

De 17 verplicht actief openbaar te maken categorieën zijn:

1. Wet- en regelgeving

2. Overige besluiten van algemene strekking

3. Ontwerpen van wetten, voorschriften en besluiten waarover extern advies is aangevraagd

4. Inzicht in de organisatie en werkwijze, waaronder de taken en bevoegdheden van de organisatieonderdelen

5. Bereikbaarheid van het bestuursorgaan en zijn organisatieonderdelen en de wijze waarop een verzoek om informatie kan worden ingediend

6. Kamerstukken (ingekomen stukken bedoeld voor behandeling in de Tweede Kamer)

7. Vergaderstukken en verslagen van de Kamers en de verenigde vergadering der Staten-Generaal en hun commissies

8. Vergaderstukken en verslagen van provinciale staten, gemeenteraden en algemene besturen van waterschappen

9. Agenda’s en besluitenlijsten van de vergaderingen van de ministerraad, gedeputeerde staten, colleges van burgemeester en wethouders en dagelijkse besturen van waterschappen

10. Adviezen

11. Convenanten

12. Jaarplannen en -verslagen

13. Verplichtingen tot verstrekking van subsidies, anders dan met een beschikking

14. Informatieverzoeken en verstrekte informatie

15. Ambtelijk of extern opgestelde onderzoeksrapporten

16. Beschikkingen

17. Schriftelijke oordelen in klachtprocedures

Daarnaast is het actief openbaar maken van beslisnota’s bij alle Kamerstukken verplicht, sinds 20 september 2022. Dit gebeurt niet op grond van de Woo, maar als een invulling van artikel 68 van de Grondwet. Dit wordt in de vraag hieronder verder uitgelegd.

• Met de Wet open overheid (Woo) kan iedereen bij de overheid informatie opvragen over bestuurlijke aangelegenheden, zoals besluiten die de overheid neemt. De overheid is verplicht die informatie te geven, maar kan weigeren op basis van de uitzonderingsgronden die zijn genoemd in die wet. Daarvan zijn o.a. de volgende gronden absoluut. De overheid mag de informatie niet verstrekken als:
• deze de eenheid van de Kroon in gevaar zou kunnen brengen
• deze de veiligheid van de Staat zou kunnen schaden
• het gaat om bedrijfs- en fabricagegegevens, die door natuurlijke personen of rechtspersonen vertrouwelijk aan de overheid zijn meegedeeld
• het gaat om bijzondere categorieën van persoonsgegevens en persoonsgegevens van strafrechtelijke aard
• het nummers betreft die dienen ter identificatie van personen.

De andere gronden zijn relatief. In die gevallen moet de overheid een afweging maken tussen het belang dat beschermd wordt en het belang van de openbaarheid. Het resultaat van een Woo-verzoek is daarom soms een document waarin een deel van de informatie is ‘weggelakt’. Informatie die op grond van de Woo openbaar wordt, is openbaar voor iedereen.

Zodra overheidsinformatie is overgebracht naar een archiefbewaarplaats, is de Woo niet meer van toepassing. Dan geldt alleen nog de Archiefwet. Deze kent 3 gronden waarop de openbaarheid van informatie beperkt kan worden:

• de eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer
• het belang van de Staat of zijn bondgenoten
• het voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling van betrokken natuurlijke personen of rechtspersonen of van derden.

De archiefvormer van de overbrengende overheidsorganisatie onderzoekt of die gronden van toepassing zijn op het archief dat hij overbrengt. Anders dan de Woo hebben de openbaarheidsbeperkingen van de Archiefwet geen betrekking op specifieke informatie, maar op dossiers. Bij de overbrenging besluit de archiefvormer welke dossiers meteen openbaar zijn en welke dossiers nog even niet.

In tegenstelling tot een ‘reguliere’ Woo Coördinator is Dé Woo Coördinator een echte multifunctional. Dit betekent dat alle kerntaken die nodig zijn om een Woo-verzoek in behandeling te nemen en deze succesvol af te ronden door Dé Woo Coördinator wordt uitgevoerd. In de meeste organisaties is de Woo Coördinator een jurist, dat door een team wordt ondersteund. Dé Woo Coördinator is ook een Informatiespecialist en weet exact welke disciplines noodzakelijk zijn om een organisatie Woo-bestendig te maken.